మనిషి శరీరంలో జీవక్రియలన్నీ విద్యుత్ సంకేతాలపై ఆధారపడి జరుగుతాయి. వీటిని బయోఎలక్ట్రికల్ పవర్ అంటారు. మన మెదడు నుండి నరాల ద్వారా శరీరంలోని భాగాల వరకు ఎలక్ట్రికల్ ఇంపల్స్‌లు ప్రయాణిస్తాయి. ఇవి మన ఆలోచనలు, చలనాలు, స్పందనలు, ఇంద్రియాల పని వంటి అనేక శరీర క్రియలను నియంత్రిస్తాయి. గుండె పనిచేసే విధానం కూడా ఎలక్ట్రికల్ సంకేతాల ద్వారానే నియంత్రితమవుతుంది, అందుకే డాక్టర్లు ECG (Electrocardiogram) వంటి పరీక్షలతో గుండె విద్యుత్ కార్యకలాపాలను పరిశీలిస్తారు. కండరాలు కుదింపులు, విస్తరణలు చేయడానికి కూడా విద్యుత్ సంకేతాలను ఉపయోగిస్తాయి.
మన శరీర కణాలు స్వల్ప పరిమాణంలో విద్యుత్ ఉత్పత్తి చేస్తూ, చార్జ్ తేడాలను (ion gradients) సృష్టిస్తాయి, ఇవే జీవక్రియలకి శక్తి కేంద్రమవుతాయి. అంతేకాక, శరీరంలోని రసాయనిక చర్యల్లో పలు విద్యుత్ ప్రక్రియలు జరిగి శక్తిని ఉత్పత్తి చేస్తాయి. అందువల్ల, మనిషి శరీరం ఒక చిన్న బయోఎలక్ట్రిక్ జనరేటర్ లాంటి పని చేస్తోంది అని చెప్పొచ్చు. ఇవన్నీ కలిసే మన శరీరాన్ని అత్యంత క్లిష్టమైన, సాంకేతికంగా అద్భుతమైన బయోఎలక్ట్రికల్ వ్యవస్థగా మార్చుతాయి.
మరింత సమాచారం..
మనిషి శరీరం అసలు స్థాయిలో ఎలక్ట్రికల్ మరియు రసాయనిక వ్యవస్థల సమ్మేళనం. ప్రతి జీవకణం లోపల మరియు బయట ఐన్ల (ions) వంటి విద్యుత్ ఛార్జ్ కలిగిన కణికలు ఉండటం వల్ల శరీరంలో విద్యుత్ తేడాలు ఏర్పడతాయి. ఉదాహరణకు, సోడియం (Na⁺), పొటాషియం (K⁺), కాల్షియం (Ca²⁺), క్లొరైడ్ (Cl⁻) వంటి ఐన్ల కేంద్రీకరణలు లోపల, బయట వేర్వేరు గా ఉండటం వల్ల మెంబ్రేన్ పొటెన్షియల్ (membrane potential) ఉత్పత్తి అవుతుంది. ఇది ఒక్కో కణం బయట, లోపల మధ్య ఉండే తేడాగా చూడవచ్చు. ఈ మెంబ్రేన్ పొటెన్షియల్ ను కంట్రోల్ చేసే ప్రత్యేక ఐన్ చానల్స్ (ion channels) ఉంటాయి, ఇవి సరైన సమయంలో తెరచి, మూసి, విద్యుత్ సంకేతాలను సృష్టిస్తాయి.
మన నర వ్యవస్థ (nervous system) ప్రధానంగా ఈ బయోఎలక్ట్రికల్ సంకేతాల మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. మెదడు నుండి వెన్ను నరాల ద్వారా శరీరంలోని ప్రతీ భాగానికి న్యూరన్స్ (neurons) అనే కణాలు ఎలక్ట్రికల్ ఇంపల్స్‌లు (action potentials) పంపుతాయి. ఒక న్యూరాన్ లో ఈ ఇంపల్స్ డిపోలరైజేషన్, రిపోలరైజేషన్ అనే దశల్లో గడిచే విద్యుత్ ప్రక్రియల వల్ల సృష్టించబడతాయి. ఇవి సుమారు 70 నుండి 120 మీటర్లు/సెకను వేగంతో ప్రయాణిస్తాయి. మనకు తక్షణం స్పందించే శక్తి ఇదే. ఉదాహరణకు, వేడి వస్తువును తాకినప్పుడు వెంటనే చెయ్యి వెనక్కి తీసుకోవడం, ఈ విద్యుత్ సంకేతాల ఫలితం.
గుండె వ్యవస్థ (Cardiac System) కూడా బయోఎలక్ట్రికల్ పవర్ మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. గుండె లోపల సినోఎట్రియల్ నోడ్ (SA Node) అనే ప్రత్యేక కణ సమూహం ఉండి, స్వయంగా ఎలక్ట్రికల్ ఇంపల్స్‌లు సృష్టిస్తుంది. ఇవి గుండె మొత్తం వ్యాపించి, గుండె కుదిసికొట్టే విధానాన్ని నియంత్రిస్తాయి. అందుకే డాక్టర్లు ECG (Electrocardiogram) ద్వారా గుండె విద్యుత్ కార్యకలాపాలను పరీక్షిస్తారు.
మన కండరాలు (muscles) కూడా ఎలక్ట్రికల్ ఇంపల్స్‌ల వలన కుదించబడతాయి. న్యూరాన్ నుంచి వచ్చిన సంకేతం కండరపు కణాలపై విద్యుత్ ప్రభావం చూపి, క్యాల్షియం ఐన్లను విడుదల చేస్తుంది. ఇవి కండర కణాల లోపల యాంత్రిక చర్యను ప్రారంభించి కుదింపు జరుగుతుంది. EMG (Electromyography) పరీక్ష ద్వారా ఈ కండరాల విద్యుత్ కార్యకలాపాలను కొలుస్తారు.
మన శరీరం చుట్టూ ఉండే బయోఎలక్ట్రిక్ ఫీల్డ్ కూడా ఆసక్తికర విషయం. శరీరం నుండి ఉత్పత్తి అయ్యే విద్యుత్ సంకేతాలను కొన్ని సెన్సర్లు సులభంగా గుర్తించగలవు. అందుకే స్మార్ట్‌వాచ్‌లు, ఫిట్‌నెస్ ట్రాకర్లు, హెల్త్ గ్యాడ్జెట్లు మన గుండె రేటు, కండరాల చలనాలు, నర కార్యకలాపాలను గమనించగలుగుతున్నాయి. మన శరీరంలోని విద్యుత్ ఉత్పత్తి చాలా చిన్న స్థాయిలో ఉంటుంది — మిల్లివోల్ట్ల (millivolts) క్రమంలో, కానీ దాని ప్రాముఖ్యత అమోఘం.
సంక్షిప్తంగా చెప్పాలంటే, మనిషి శరీరంలోని బయోఎలక్ట్రికల్ పవర్ వల్లే మనం ఆలోచించగలము, చలించగలము, స్పందించగలము, జీవించగలము. మన శరీరం ఒక చిన్న, ప్రతిస్పందనలతో పనిచేసే జీవ విద్యుత్ కేంద్రం లాంటిది. మన ఆరోగ్యం, శక్తి, చురుకుతనం అంతా ఈ విద్యుత్ కార్యకలాపాల సజావుగా జరిగే విధానంపైనే ఆధారపడి ఉంటుంది.
మనిషి శరీరంలోని బయోఎలక్ట్రికల్ పవర్ వల్ల, సాధారణంగా, మనిషి నుంచి మరో మనిషికి “షాక్” ఇచ్చే స్థాయిలో విద్యుత్ ఉండదు.
మన శరీరం ఉత్పత్తి చేసే విద్యుత్ తక్కువ స్థాయిలో (మిల్లివోల్ట్ల నుండి కొన్ని వందల మిల్లివోల్ట్ల వరకు) మాత్రమే ఉంటుంది. ఇది నర వ్యవస్థ, గుండె, కండరాల పని కోసం అవసరం. కానీ ఈ విద్యుత్ బయటకు పెద్దగా వెళ్ళదు, లేదా ఇతరరికి షాక్ ఇచ్చేలా ప్రసరించదు.
అయితే, కొన్నిసార్లు మనకు స్టాటిక్ ఎలక్ట్రిసిటీ (Static Electricity) వల్ల షాక్ లా అనిపిస్తుంది. ఉదాహరణకి:
మనం నైలాన్ దుస్తులు, వూలెన్ దుస్తులు ధరించి రగిలించినప్పుడు
కార్పెట్ పై నడిచిన తర్వాత మెటల్ తాకినప్పుడు
చల్లగా, పొడి వాతావరణంలో (ఉదాహరణకు, శీతాకాలంలో)
ఇప్పుడు మన శరీరంపై చిన్న విద్యుత్ చార్జ్ (సాధారణంగా వేర్వేరు ఐన్లు అట్రాక్ట్ అవటం వల్ల) చేరుతుంది. మరొక వ్యక్తిని తాకినప్పుడు, ఆ చార్జ్ అకస్మాత్తుగా వెలువడి, చిన్న స్పార్క్ లాగా షాక్ ఇచ్చినట్టు అనిపిస్తుంది. దీన్ని మనం స్టాటిక్ షాక్ అంటాము. ఇది కొన్ని వోల్ట్ల నుండి వెయ్యుల వోల్ట్ల వరకు ఉండవచ్చు, కానీ కరెంట్ చాలా తక్కువ (<0.001 amps), కాబట్టి ఇది హానికరం కాదు.
.jpeg)
సంక్షిప్తంగా:
✅ మనిషి బయోఎలక్ట్రికల్ పవర్ వల్ల షాక్ రావడం లేదు.
✅ స్టాటిక్ ఎలక్ట్రిసిటీ వల్ల మాత్రమే తాకినప్పుడు షాక్ అనిపించవచ్చు.
✅ ఈ షాక్ హానికరం కాదు, తాత్కాలికం మాత్రమే.