ఉత్తరాఖండ్, భారతదేశం ఉత్తరభాగంలో ఉన్న ఒక అద్భుతమైన రాష్ట్రం, దేవభూమిగా ప్రసిద్ధి చెందింది. చారిత్రికంగా ఇది అనేక పురాణ గాథలకు నిలయంగా నిలిచింది. స్కందపురాణం, మహాభారతం, రామాయణం వంటి గ్రంథాలలో ఉత్తరాఖండ్ ప్రస్తావన చాలా సార్లు కనిపిస్తుంది. బద్రినాథ్, కేదార్నాథ్, గంగోత్రి, యమునోత్రి వంటి చార్‌ధామ్ పుణ్యక్షేత్రాలు శతాబ్దాల చరిత్రను మోసుకెళ్తున్నాయి. పాండవులు తమ వనవాసకాలంలో ఇక్కడే కాలం గడిపినట్లు చెప్పబడుతుంది. హరిద్వార్ లో గంగా ఆరతి వేల సంవత్సరాల నుండి జరుగుతున్న పవిత్ర సంప్రదాయం. ఇక్కడి గంగానది, యమునానది భారతీయ సంస్కృతికి ప్రాణసూత్రాలు.
ప్రకృతిని చూస్తే, ఉత్తరాఖండ్ లో ప్రతి కొండ, ప్రతి లోయ ఒక చలనచిత్ర సౌందర్యాన్ని తలపిస్తుంది. నైనిటాల్, భీమతాల్, సత్తాల్ వంటి సరస్సులు రజతం లాంటి జలాలకనిపిస్తాయి. మసూరీని “హిల్ క్వీన్” అని పిలుస్తారు, అక్కడి చల్లని గాలి, ఆకుపచ్చ కొండలు, దట్టమైన అడవులు పర్యాటకుల మనసులను లొంగించేస్తాయి. వాలీ ఆఫ్ ఫ్లవర్స్ యునెస్కో వారసత్వ ప్రదేశం, జూన్ నుంచి సెప్టెంబర్ వరకు వేల రకాల పువ్వులు విరబూసి పరిమళాల వర్షం కురిపిస్తాయి. చోప్తా ప్రాంతాన్ని “మినీ స్విట్జర్లాండ్” అంటారు, అక్కడి మంచు కప్పిన దృశ్యాలు కలల ప్రపంచంలా అనిపిస్తాయి. కార్బెట్ నేషనల్ పార్క్ వన్యప్రాణుల ప్రేమికులకు పరమానందం. ఇక్కడ పులులు, అడవి ఏనుగులు, సాంబార్ జంతువులు, వందల రకాల పక్షులు ఉంటాయి. రిషికేశ్ అడ్వెంచర్ స్పోర్ట్స్ కి కేంద్రం, రివర్ రాఫ్టింగ్, బంజీ జంపింగ్, క్యాంపింగ్ వంటి కార్యకలాపాలు ఇక్కడ యాత్రికులను ఆకర్షిస్తాయి. రిషికేశ్ లోని లక్ష్మణ్ జులా, గంగా తీరంలోని ఆరత ఒక ఆధ్యాత్మిక అనుభూతి.
యాత్రికుల కోసం గైడ్‌గా చెప్పాలంటే, చార్‌ధామ్ యాత్రకు మే నుండి ఆగస్టు మధ్యే ఉత్తమ సీజన్. గంగోత్రి, యమునోత్రి లో ట్రెక్కింగ్ కొంచెం కష్టమయినా, ఆ దారిలో కనపడే హిమాలయ దృశ్యాలు కళ్ళకు విందుగా ఉంటాయి. కేదార్నాథ్ ట్రెక్క్ కొంచెం కష్టతరం, కానీ విశ్వనాధుని దర్శనం అందుకోలేని ఆనందాన్ని ఇస్తుంది. వింటర్ లో (డిసెంబర్ – ఫిబ్రవరి) మంచు కప్పిన కొండలు చూడటానికి చోప్తా, ఆల్మోరా, కౌసాని ప్రాంతాలు బాగుంటాయి. వాలీ ఆఫ్ ఫ్లవర్స్ చూడాలంటే జూన్ – సెప్టెంబర్ సరైన సీజన్. కార్బెట్ సఫారీ కోసం వింటర్ లేదా వసంతకాలం ఉత్తమం. ఉత్తరాఖండ్ లో రోడ్డు, రైలు, వాయు రవాణా సౌకర్యాలు బాగా అభివృద్ధి అయ్యాయి. పర్యాటకులకు స్థానిక గర్హ్వాలి, కుమౌని వంటకాలు తప్పక రుచి చూడాల్సినవే, ముఖ్యంగా సిసున్, అలూ కె గుట్కే, బహట కీ దాల్ వంటి వంటలు ప్రత్యేకంగా ఉంటాయి.
చివరిగా, ఉత్తరాఖండ్ అనేది కేవలం పర్యాటక ప్రదేశం కాదు. ఇది చరిత్ర, ఆధ్యాత్మికత, ప్రకృతి, సాహసం అన్నీ కలిసిన ఒక అద్భుతమైన అనుభవం. ఇక్కడికి ఒకసారి వచ్చినవాడు, మనసు అక్కడే వదిలేసి వెళ్ళిపోతాడు. ఇది నిజంగా దేవభూమి — ప్రకృతి మరియు ఆధ్యాత్మికతకి ఆలయం.
ఉత్తరాఖండ్ — దేవతల పిలుపు
ఉత్తరాఖండ్… నామం వింటేనే ఒక పవిత్రత, ప్రకృతి సౌందర్యం కళ్లముందు ఉప్పొంగుతుంది. ఇది దేవభూమిగా పిలువబడడం ఫక్తం కాదు — ఎందుకంటే ఇక్కడ చార్‌ధామ్ యాత్ర, గంగోత్రి, యమునోత్రి, కేదార్నాథ్, బద్రినాథ్ వంటి పవిత్ర క్షేత్రాలు మనసుని ఆధ్యాత్మికతతో నింపుతాయి. నైనిటాల్, భీమతాల్, మసూరీ లాంటి హిల్‌స్టేషన్లు మంచు మల్లెలు వేసే కొండచెక్కలతో కనులు పండిస్తాయి. రిషికేశ్ లో గంగా తీరపు ఆరత, యోగా ఆశ్రమాలు, రివర్ రాఫ్టింగ్ సరస్వతి లాంటి ఆనందాన్ని ఇస్తాయి. కార్బెట్ నేషనల్ పార్క్ లో పులుల గర్జన, వన్యజీవ సఫారీలు సాహసికుల మనసు దోచేస్తాయి. వాలీ ఆఫ్ ఫ్లవర్స్ లో విరజిల్లే రంగు పువ్వులు స్వర్గానికి మారుపేరు. చోప్తా, కౌసాని, ల్యాండ్‌ఊన్ లాంటి కొండ ప్రాంతాలు చల్లని గాలి, నీలికల చరిత్ర చెప్పినట్లు ఉంటాయి. ఇక్కడ ప్రతి నది, ప్రతి కొండ, ప్రతి జలపాతం ఒక కథ చెబుతూనే ఉంటుంది. ఉత్తరాఖండ్ అనేది కేవలం పర్యాటక ప్రదేశం కాదు — అది ప్రకృతి, ఆధ్యాత్మికత, సాహసం అన్నింటినీ కలుపుకుంటూ, మన హృదయానికి అతి దగ్గరయ్యే జ్ఞాపకం. ఒకసారి వెళ్లినవాడి మనసు మరలా వెనుదిరిగి అక్కడకే పయనం చేస్తుంది!
ఉత్తరాఖండ్ టూరిజం....
ఉత్తరాఖండ్ భారతదేశం ఉత్తరభాగంలో ఉంది. దీని పరిమాణం సుమారు 53,483 చ.కిమీ. ఇది “దేవభూమి”గా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఎందుకంటే ఇక్కడ అనేక పవిత్ర క్షేత్రాలు ఉన్నాయి. ఉత్తరాఖండ్ కి రెండు విభాగాలున్నాయి: గడ్వాల్, కుమావోన్. దీని రాజధాని డెహ్రాడూన్. టూరిజం ఇక్కడ ప్రధాన ఆర్థిక వనరు. హిమాలయాలు ఇక్కడి అందాలను పెంచుతున్నాయి. గంగా, యమునా వంటి పవిత్ర నదులు ఇక్కడ మొదలవుతాయి.
చార్‌ధామ్ యాత్ర ఇక్కడ ప్రసిద్ధం. చార్‌ధామ్ లో బద్రినాథ్ ఉంది. కేదార్నాథ్ కూడా చార్‌ధామ్ లో ఒకటి. గంగోత్రి మరియు యమునోత్రి మిగిలినవి. ప్రతి ఏటా లక్షల మంది చార్‌ధామ్ కి వస్తారు. హరిద్వార్ పవిత్ర నగరం. ఇక్కడ గంగా ఆరత ప్రసిద్ధం. రిషికేశ్ యోగా మరియు స్పిరిటువల్ సిటీ. రిషికేశ్ లో రివర్ రాఫ్టింగ్ ప్రసిద్ధం. ఇక్కడ లక్ష్మణ్ జులా ఉంది. నైనిటాల్ అందమైన సరస్సుల నగరం. నైనీ సరస్సు టూరిస్టులను ఆకర్షిస్తుంది.
మసూరీని “హిల్ క్వీన్” అంటారు. మసూరీ లో హెల్తీ వాతావరణం ఉంటుంది. కాంప్‌టీ ఫాల్స్ ఇక్కడ ప్రసిద్ధం. చోప్రా లో ఆపిల్ తోటలు ఉన్నాయి. అల్ల్మోరా లో పర్వత దృశ్యాలు అద్భుతం. కార్బెట్ నేషనల్ పార్క్ ప్రాణి సంరక్షణ ప్రాంతం. టైగర్ చూడటానికి ఇది ప్రసిద్ధం. కార్బెట్ లో సఫారీ లభిస్తుంది. భీమతాల్ ఒక అందమైన సరస్సు. భీమతాల్ సరస్సు శాంతంగా ఉంటుంది.
రుద్రప్రయాగ పవిత్ర ప్రదేశం. ఆల్మోరా వాతావరణం చల్లగ ఉంది. కౌసాని లో హిమాలయ దృశ్యం అద్భుతం. కౌసాని ను “ఇండియాస్ స్విట్జర్లాండ్” అంటారు. పిథోరాగఢ్ చల్లని ప్రాంతం. ఇక్కడ పర్వతారోహణకు అవకాశం ఉంది. బిన్సర్ లో అడవి సఫారీ ప్రసిద్ధం. గంగోత్రి హిమనదం ఇక్కడ ఉంది. గంగోత్రి నుండి గంగా ప్రవహిస్తుంది. యమునోత్రి నుండి యమునా నది ఉద్గమిస్తుంది. బద్రినాథ్ లో బద్రీనారాయణ ఆలయం ఉంది.
కేదార్నాథ్ లో కేదారేశ్వర లింగం ఉంది. చార్‌ధామ్ యాత్ర కోసం ప్రత్యేక రోడ్లు ఉన్నాయి. హిమాలయాలు ట్రెక్కింగ్ కి పర్ఫెక్ట్. వాలీ ఆఫ్ ఫ్లవర్స్ యునెస్కో వారసత్వ ప్రాంతం. వాలీ ఆఫ్ ఫ్లవర్స్ లో వందల రకాల పువ్వులు ఉంటాయి. గోవింద్ నేషనల్ పార్క్ పర్వతజంతువులకి ప్రసిద్ధం. చోప్తా ను “మినీ స్విట్జర్లాండ్” అంటారు. చోప్తా నుండి ట్రెక్కింగ్ చాప్టా-తుంగ్‌నాథ్ కు జరుగుతుంది. తుంగ్‌నాథ్ లో ప్రపంచంలో ఎత్తైన శివాలయం ఉంది.
చమోలి జిల్లా ప్రకృతి అందాలతో కప్పబడింది. ఆర్య వన ఇక్కడ ప్రసిద్ధం. డెహ్రాడూన్ లో ఎఫ్.ఆర్.ఐ బొటానికల్ గార్డెన్ ఉంది. డెహ్రాడూన్ విద్యా కేంద్రంగా ప్రసిద్ధం. దేరా దూన్ లో బుద్ధ మోనాస్టరీ ఉంది. త్రివేణి ఘాట్ రిషికేశ్ లో ఉంది. ల్యాండ్‌ఊన్ శాంతమైన ప్రాంతం. పౌరి గడ్వాల్ కూడా బ్యూటిఫుల్. హేమకుండ్ సాహెబ్ సిక్కుల పవిత్ర స్థలం. మనా గ్రామం భారతదేశ చివరి గ్రామం. చక్రతా సైలెంట్ హిల్‌స్టేషన్.
టూరిజం ఇక్కడ రాబడిని పెంచుతుంది. గోవింద్ ఘాట్ ట్రెక్కర్లకు గేట్‌వే. పీపల్ కోటి చిన్న హిల్‌టౌన్. లోహాఘాట్ చరిత్రతో ప్రసిద్ధం. ఇక్కడ తీర్థయాత్రల సంఖ్య ఎక్కువ. మౌంటెన్ బైక్ రైడింగ్ కూడా ఇక్కడ జరుగుతుంది. వన్యజీవుల ప్రేమికులు ఇక్కడికి వస్తారు. శీతాకాలంలో మంచు కప్పబడుతుంది. యాత్ర కాలం వేసవిలో ఎక్కువగా ఉంటుంది. పువ్వుల లోయ జూన్-సెప్టెంబర్ మధ్య బాగుంటుంది. కార్బెట్ పార్క్ లో పక్షులం చూడవచ్చు.
జిమ్ కార్బెట్ అనేది పర్యాటక చరిత్రలో ప్రసిద్ధం. నెహ్రూ ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ మౌంటినీరింగ్ ఇక్కడ ఉంది. రుద్రనాథ్ ఆలయం పర్వతాల మధ్య ఉంది. గౌరీకుండ నుండి కేదార్నాథ్ ట్రెక్ ప్రారంభమవుతుంది. కేదార్నాథ్ ట్రెక్ కష్టమైనది. చార్‌ధామ్ హెలికాప్టర్ సేవలు కూడా ఉన్నాయి. ప్రకృతిని ఆస్వాదించేందుకు ఉత్తరాఖండ్ ఉత్తమం. కుంభమేళా హరిద్వార్ లో జరుగుతుంది. ఈ పండుగకు కోట్ల మంది వస్తారు.
హిమాలయ దృశ్యాలు ఇక్కడ విశేషం. రాత్రిపూట హిమాలయాలు అందంగా ఉంటాయి. చిన్న చిన్న జలపాతాలు చాలా ఉన్నాయి. ఉత్సాహవంతులు అడ్వెంచర్ స్పోర్ట్స్ చేస్తారు. వింటర్ స్పోర్ట్స్ కూడా అందుబాటులో ఉన్నాయి. స్నో స్కీయింగ్ ఆలి ప్రాంతంలో ప్రసిద్ధం. బర్డ్ వాట్చింగ్ కార్బెట్ లో జరుగుతుంది. గారు వాతావరణం ఇక్కడ ప్రత్యేకం. పర్వతాలు టూరిస్టులకు ఆకర్షణ. సరస్సులు పర్యాటకులకు ఆహ్లాదకరంగా ఉంటాయి.
ఉత్తరాఖండ్ కు రైలు, రోడ్ సౌకర్యాలు బాగున్నాయి. పంటలుగా ఆపిల్, నాష్‌పతి ఎక్కువగా పండుతాయి. ఇక్కడి ఫోక్ డాన్స్ ప్రసిద్ధం. గర్హ్వాలి, కుమౌని భాషలు మాట్లాడుతారు. పర్యాటకులకు సౌకర్యాలు మెరుగ్గా ఉన్నాయి. ఉత్తరాఖండ్ కి వచ్చే పర్యాటకులు సంతోషిస్తారు. ఇక్కడి అందాలు మరువలేనివి. ఉత్తరాఖండ్ నిజంగానే దేవభూమి!